Wzbudzenie w dziecku prawdziwej radości z czytania wymaga właściwego doboru książek już od najmłodszych lat. Jest to jednak niełatwe zadanie z uwagi na mnogość literatury proponowanej przez przeróżne wydawnictwa. Najlepszym doradcą okazuje się jednak nasza rodzicielska intuicja oraz znajomość kilku faktów dotyczących dziecięcych możliwości przyswajania informacji.
Dobra książka – czyli jaka?
Aby konkretną pozycję uznać za wartościową wcale nie musi być ona bestsellerem, wygrywać nagród czy uzyskiwać rekomendacji różnorodnych ośrodków. Dobra książka to taka, którą dziecko chce czytać i czerpie z tego radość!
Wybierając lekturę warto uprzednio dobrze poznać i określić potrzeby swojego dziecka. To, co w tej chwili jest dla niego ważne, o czym marzy, co go interesuje, czego chce się nauczyć, kim chce zostać, gdy dorośnie – o tym traktuje wiele historii. Odkrywając swoje dziecko łatwiej będzie nam dobrać właściwą opowieść dla niego. Pamiętajmy, że choć lektury z naszego dzieciństwa były inspirujące dla nas, mogą okazać się „niewystarczające” w konfrontacji z oczekiwaniami i potrzebami obecnego pokolenia młodych ludzi. Młody człowiek potrzebuje właściwych wskazówek, odpowiednio ustawionych drogowskazów, cennych rad wypowiedzianych w przystępnym języku, odwołujących się do bieżących i bliskich mu doświadczeń.
Dla każdego coś dobrego – czyli jakie książki dla jakiego wieku?
Dla maluchów poniżej drugiego roku życia wybór lektury powinien być również praktyczny. Książka musi być odpowiednio duża, by dziecko mogło w miarę sprawnie posługiwać się nią samodzielnie – przewracać strony, dotykać, objąć ją wzrokiem. Składając się w większości z ilustracji, powinna prezentować obrazy znanych dziecku obiektów w intensywnych, kontrastujących ze sobą kolorach. Szeroka oferta wydawnicza pozwala za pomocą książki pobudzić również dziecięce zmysły – strony o zróżnicowanej fakturze, z zapachowymi i dźwiękowymi elementami pomogą małemu człowiekowi pełniej odkrywać świat. Krótkie historie, rytmiczne wiersze, piosenki i rymowanki, które dziecko może wspólnie z dorosłym powtarzać, to dobry sposób na stymulację aparatu mowy.
Przedszkolaki są gotowe na proste i dowcipne historie, które jednocześnie są na tyle krótkie, że udaje się je dziecku poznać lub przeczytać wspólnie z dorosłym „za jednym razem”. Ich tematyka powinna być na tyle bliska doświadczeniu dziecka, aby mogło ono poznawać swoje otoczenie i chętnie je eksplorować. Tutaj zastosowanie znajdą również rymowanki i wierszyki – w szczególności te, które my sami pamiętamy ze swojego dzieciństwa, a także pozycje edukacyjne – uczące liter, cyfr czy kształtów. Starszym przedszkolakom możemy czytać historie dotyczące prostych dziecięcych problemów, rozwiązywania konfliktów, opisujące różne proste stany emocjonalne – w ten sposób rozwiną się one społecznie.
Uczniowie szkoły podstawowej zadowolą się już czystym tekstem, niekoniecznie wzbogacanym dużą ilością ilustracji, w dodatku podzielonym na rozdziały. Obdarzą zainteresowaniem książki „naukowe”, które tłumaczą podstawowe zjawiska czy funkcjonowanie przedmiotów dnia codziennego. Jest to też czas pojawienia się pierwszych upodobań literackich – dzieci mogą mieć już swoje ulubione książki czy bohaterów.
Książki dla młodzieży uczęszczającej do gimnazjum i liceum powinny odnosić się do ich bezpośrednich zainteresowań. Są oni wprawdzie przyzwyczajeni do obowiązkowych lektur szkolnych, które nie zawsze ich ciekawią, jednak najbardziej wartościowe okazują się pozycje, które odnoszą się do przeżywanych przez nich codziennie kłopotów, wątpliwości i rozterek. W tej grupie wiekowej sprawdzą się książki inspirujące i motywujące do podejmowania nowych zachowań, próbowania siebie, testowania własnych możliwości. Ciekawi ich literatura faktu, biografie i wywiady.
A co jeśli nie lubi czytać?
Wbrew pozorom taki stan może wiele pomóc w odkryciu dziecięcych trudności z zakresu umiejętności szkolnych. Uważna obserwacja i spokojna rozmowa pozwolą pomóc młodemu człowiekowi w odkryciu, co tak naprawdę stoi za niechęcią do książek – czy to trudności z koncentracją uwagi, w podążaniu za tekstem, niezrozumienie treści, analizie treści, myśleniu przyczynowo-skutkowym czy prowadzeniu narracji.
RADY DLA RODZICÓW:
- Wybierzcie się razem do biblioteki. Szukajcie, szperajcie, przeszukujcie półki by odnaleźć to, co was zafascynuje. Pamiętajcie, że dzieci najszybciej i najpełniej uczą się przez naśladownictwo. Widząc wasze zaciekawienie i miłość do literatury odkryją w sobie „mola książkowego”.
- Otaczajcie się książkami – zwiększy to prawdopodobieństwo sięgnięcia waszej pociechy po literaturę.
- Słuchajcie swojego dziecka, poznajcie jego upodobania, dowiedzcie się, co lubi. W ten sposób wspólnie trafniej dobierzecie historię do obecnego etapu w życiu, na którym znajduje się wasze dziecko. Odpowiednio dobrana literatura może okazać się cennym drogowskazem na trudnej drodze dorastania.
- Ustalcie regułę „stop” – niech dziecko zatrzyma palec na każdym słowie, którego nie rozumie – czytanie jednocześnie stanie się przyjemną nauką.
- Czytanie to przyjemność, a nie obowiązek! Wybierając książkę przeczytajcie kilka stron lub rozdział, jeśli się wam nie spodoba, poszukajcie następnej
Artykuł ukazał się na stronie http://czasdzieci.pl/ro_artykuly/id,550787f.html
dr Agnieszka Gąstoł